Artículo

Kietzmann, D.A.; Iglesia Llanos, M.P.; Ivanova, D.K.; Kohan Martínez, M.; Sturlesi, M.A. "Toward a multidisciplinary chronostratigraphic calibration of the Jurassic-Cretaceous transition in the Neuquén Basin " (2018) Revista de la Asociacion Geologica Argentina. 75(2):175-187
Estamos trabajando para incorporar este artículo al repositorio
Consulte la política de Acceso Abierto del editor

Abstract:

Detailed systematic studies have been carried out in the Vaca Muerta Formation in order to achieve an integrated multidisciplinary calibration of the Jurassic/Cretaceous transition in the Neuquén Basin. Although this unit has a very well-established ammonite biostratigraphy, the temporal distribution of biozones is yet a matter of hot debate. In this contribution we present the results of a well constrained integrated data from the Arroyo Loncoche section (southern Mendoza), where comprehensive cyclostratigraphic, paleomagnetic and biostratigraphic sampling/data allowed us to elaborate a very strong chronostratigraphic scheme for the Tithonian-Berriasian interval. The proposed stratigraphic calibration of the Tithonian-Berriasian Andean succession brings foward two key points: 1) The base of the Vaca Muerta Formation shows a polarities pattern which would only be compatible to the uppermost part of Hybonotum Zone (lowermost Lower Tithonian). 2) The position of the Jurassic-Cretaceous boundary is located within the lower third of the S. koeneni Zone. © 2018, Asociacion Geologica Argentina. All rights reserved.

Registro:

Documento: Artículo
Título:Toward a multidisciplinary chronostratigraphic calibration of the Jurassic-Cretaceous transition in the Neuquén Basin
Autor:Kietzmann, D.A.; Iglesia Llanos, M.P.; Ivanova, D.K.; Kohan Martínez, M.; Sturlesi, M.A.
Filiación:Instituto de Geociencias Básicas, Ambientales y Aplicadas, Departamento de Ciencias Geológicas, Facultad de Ciencias Exactas y Naturales, Universidad de Buenos Aires-Consejo Nacional de Investigaciones Científicas y Técnicas, Buenos Aires, Argentina
Department of Paleontology, Stratigraphy and Sedimentology, Geological Institute, Bulgarian Academy of Sciences, Sofia, Bulgaria
Palabras clave:Berriasian; Chronostratigraphy; Tithonian; Vaca muerta formation
Año:2018
Volumen:75
Número:2
Página de inicio:175
Página de fin:187
Título revista:Revista de la Asociacion Geologica Argentina
Título revista abreviado:Rev. Asoc. Geol. Argent.
ISSN:00044822
Registro:https://bibliotecadigital.exactas.uba.ar/collection/paper/document/paper_00044822_v75_n2_p175_Kietzmann

Referencias:

  • Alleman, F., Catalano, R., Fares, F., Remane, J., Standard calpionellid zonation (Upper TithonianeValanginian) of the Western Mediterranean province (1971) Proceedings of the II Planktonic Conference, pp. 1337-1340. , Farinacci, A. (ed.), Roma
  • Anderson, E.J., The cyclic hierarchy of the “Purbeckian” Sierra del Pozo Section, Lower Cretaceous (Berriasian), southern Spain (2004) Sedimentology, 51, pp. 455-477
  • Ballent, S., Concheyro, A., Náñez, C., Pujana, I., Lescano, M., Carignano, A.P., Caramés, A., Ronchi, D., (2011) Microfósiles Mesozoicos Y Cenozoicos, pp. 489-528. , Leanza, H.A., Arregui, C., Carbone, O., Danieli, J.C. and Vallés, J.M. (eds.), Geología y Recursos Naturales de la Provincia del Neuquén. Asociación Geológica Argentina, Buenos Aires
  • Bown, P., Ellison, C., Jurassic-Early Cretaceous nannofossils from the Neuquén Basin (1995) Argentina. Journal of Nannoplankton Research, 17, p. 48
  • Bown, P., Concheyro, A., Lower Cretaceous calcareous nannoplankton from the Neuquén Basin, Argentina (2004) Marine Micropa-Leontology, 52, pp. 51-84
  • Carozzi, A.V., Bercowski, F., Rodriguez, M., Sanchez, M., Vonesch, T., Estudio de microfacies de la Formación Chachao (Valanginiano), Provincia de Mendoza (1981) 8º Congreso Geológico Argentino, Actas, 2, pp. 545-565. , San Luis
  • Casellato, C.E., Calcareous nannofossil biostratigraphy of Upper Callovian – Lower Berriasian successions from the Southern Alps, North Italy (2010) Rivista Italiana Di Paleonto-Logia E Stratigrafia, 116, pp. 357-404
  • Desjardins, P., Fantín, M.A., González Tomassini, F., Reijenstein, H.M., Sattler, F., Dominguez, F., Kietzmann, D.A., Minisini, D., Estratigrafía sísmica regional (2016) Transecta Regional De La Formación Vaca Muerta. Integración Y correlación De sísmica, Perfilaje De Pozos, Coronas Y Afloramiento. IAPG-AGA, pp. 5-22. , González, G., Vallejo, D., Kietzmann, D.A., Marchal, D., Desjardins, P., González Tomassini, F., Gómez Rivarola, L. and Domínguez, F. (eds.), Buenos Aires
  • Enay, R., Geyssant, J.R., Faunes ti-thoniques des chaînes betiques (Espagne méridionale). Colloque sur la limite juras-sique-cretace (1975) Memoir BRGM, 86, pp. 39-55. , Lyon
  • Fernández-Carmona, J., Riccardi, A.C., First record of Chitinoidella Doben in the Tithonian of Argentina (1998) 10º Congreso Latinoamericano De Geología Y 6º Congreso Nacional De Geología Económica, Actas, 1, p. 292. , Buenos Aires
  • Fernandez Carmona, J., Riccardi, A.C., Primer reporte de calpionélidos calcáreos del Cretácico inferior-Berriasiano de la Provincia del Tethys en la República Argentina: Conexión Tethys-Pacífico (1999) Boletim Do Simposio Sobre O Cretáceo Do Brasil, pp. 465-466
  • Fernández-Carmona, J., Álvarez, P.P., Aguirre-Urreta, M.B., Calpionélidos calcáreos y grupos incertae sedis en la Forma-ción Vaca Muerta (Tithoniano superior), alta cordillera mendocina, Argentina (1996) 13º Congreso Geológico Argentino Y 3º Congreso De Exploración De Hidrocarburos, Actas, 5, p. 225. , Mendoza
  • Giambiagi, L., Bechis, F., Lanés, S., Tunik, M., García, V., Suriano, J., Mescua, J., Formación y evolución triásico-jurásica del Depocentro Atuel, Cuenca Neuquina, provincia de Mendoza (2008) Revista De La Asociación Geológica Argentina, 63, pp. 520-533
  • Goldhammer, R.K., Dunn, P.A., Hardie, L.A., Depositional cycles, composite sea-level changes, cycle stacking patterns, and the hierarchy of stratigraphic forcing (1990) Geological Society of America Bulletin, 102, pp. 535-562
  • González Tomassini, F., Kietzmann, D.A., Fantín, M.A., Crousse, L.C., Reinjenstein, H.M., Estratigrafía y análisis de facies de la Formación Vaca Muerta en el área de El Trapial, Cuenca Neuquina, Argentina (2015) Petrotecnia, pp. 78-89
  • Grabowski, J., Magnetostratigraphy of the Jurassic/Cretaceous boundary interval in the Western Tethys and its correlations with other regions: A review (2011) Volumina Jurassica, 9, pp. 105-128
  • Grabowski, J., Lakova, I., Petrova, S., Stoykova, K., Dimitrov, S., Ivanova, D.K., Wojcik-Tabol, P., Schnabl, P., The Czech Academy of Sciences 2016. Paleomagnetism and integrated stratigraphy of the Upper Berriasian hemipelagic succession in the Barlya section Western Balkan, Bulgaria: Implications for lithogenic input and paleoredox variations (2016) Palaeogeography Palaeoclimatology Palaeoecology, 461, pp. 156-177
  • Grabowski, J., Haas, J., Stoykova, K., Wierz-Bowski, H., Brański, P., Environmental changes around the Jurassic/ Cretaceous transition: New nannofossil, chemostratigraphic and stable isotope data from the Lókút section (Transdanubian Range, Hungary) (2017) Sedimentary Geology, 360, pp. 54-72
  • Gradstein, F.M., Ogg, J.G., Schmith, A.G., (2004) A Geologic Time Scale, p. 401. , Cambridge University Press, Cambridge
  • Gradstein, F.M., Ogg, J.G., Schmitz, M.D., Ogg, G.M., (2012) The Geologic Time Scale, p. 1144. , Elsevier, Oxford
  • Hoedemaeker, P.J., The Neocomian boundaries of the Tethyan Realm based on the distribution of ammonites (1990) Cretaceous Research, 11, pp. 331-342
  • Iglesia Llanos, M.P., Kietzmann, D.A., Kohan Martinez, M., Palma, R.M., Magnetostratigraphy of the Upper Jurassic-Lower Cretaceous of Argentina: Implications for the Jurassic-Cretaceous boundary in the Neuquén Basin (2017) Cretaceous Research, 70, pp. 189-208
  • Ivanova, D.K., Kietzmann, D.A., Calcareous dinoflagellate cysts from the Tithonian-Valanginian Vaca Muerta Formation in the southern Mendoza area of the Neuquén Basin, Argentina (2017) Journal of South American Earth Sciences, 77, pp. 150-169
  • Kietzmann, D.A., Chitinoidellids from the Tithonian-Valanginian Vaca Muerta Formation, Neuquén Basin, Argentina (2017) Journal of South American Earth Sciences, 76, pp. 152-164
  • Kietzmann, D.A., Palma, R.M., Micro-crinoideos saccocómidos en el Tithoniano de la Cuenca Neuquina (2009) ¿Una Presencia Inesperada Fuera De La región Del Tethys? Ameghiniana, 46, pp. 695-700
  • Kietzmann, D.A., Palma, R.M., Bressan, G.S., Facies y microfacies de la rampa tithoniana-berriasiana de la Cuenca Neuquina (Formación Vaca Muerta) en la sección del arroyo Loncoche – Malargüe, provincia de Mendoza (2008) Revista Asociación Geológica Argentina, 63, pp. 696-713
  • Kietzmann, D.A., Blau, J., Riccardi, A.C., Palma, R.M., An interesting finding of chitinoidellids (Calpionellidea Bonet) in the Jurassic-Cretaceous boundary of the Neuquén Basin (2011) 18º Congreso Geológico Argentino, Actas CD, pp. 1480-1481
  • Kietzmann, D.A., Martín-Chivelet, J., Palma, R.M., López-Gómez, J., Lescano, M., Concheyro, A., Evidence of preces-sional and eccentricity orbital cycles in a Tithonian source rock: The mid-outer carbonate ramp of the Vaca Muerta Formation, Northern Neuquén Basin, Argentina (2011) AAPG Bulletin, 95, pp. 1459-1474
  • Kietzmann, D.A., Palma, R.M., Riccardi, A.C., Martín-Chivelet, J., López-Gómez, J., Sedimentology and sequence stratigraphy of a Tithonian-Valanginian carbonate ramp (Vaca Muerta Formation): A misunderstood exceptional source rock in the Southern Mendoza area of the Neuquén Basin, Argentina (2014) Sedimentary Geology, 302, pp. 64-86
  • Kietzmann, D.A., Palma, R.M., Iglesia Llanos, M.P., Cyclostratigraphy of an orbi-tally-driven Tithonian-Valanginian carbonate ramp succession, Southern Mendoza, Ar-gentina: Implications for the Jurassic-Cretaceous boundary in the Neuquén Basin (2015) Sedimentary Geology, 315, pp. 29-46
  • Kietzmann, D.A., Iglesia-Llanos, M.P., Kohan Martínez, M., (2018) Astronomical Calibration of the Upper Jurassic-Lower Cretaceous in the Neuquén Basin, Argentina: A Contribution from the Southern Hemisphere to the Geologic Time Scale, , Montenari, M. (ed.), Stratigraphy & Timescales 3. Elsevier, in press
  • Lakova, I., Stoykova, K., Ivanova, D., Calpionellid, nannofossil and calcareous dinocyst bioevents and integrated biochronology of the Tithonian to Valanginian in the Western Balkanides, Bulgaria (1999) Geologica Carpathica, 50, pp. 151-158
  • Leanza, A.F., Amonites del Jurásico superior y del Cretacico inferior de la Sierra Azul, en la parte meridional de la provincia de Mendoza (1945) Anales Museo La Plata, pp. 1-99
  • Leanza, H.A., The Lower and Middle Tithonian Ammonite Fauna from Cerro Lotena, Province of Neuquén, Argentina (1980) Zitteliana, 5, pp. 3-49
  • Leanza, H.A., Advances in the ammonite zonation around the Jurassic/Cretaceous boundary in the Andean Realm and correlation with Tethys (1996) Jost Wiedmann Symposium, Abstracts, pp. 215-219. , Tübingen
  • Leanza, H.A., Las principales discordan-cias del Mesozoico de la Cuenca Neuquina según observaciones de superficie (2009) Revista Del Museo Argentino De Ciencias Naturales, 11, pp. 145-184
  • Leanza, H.A., Hugo, C.A., Sucesión de ammonites y edad de la Formación Vaca Muerta y sincrónicas entre los paralelos 35 y 40 l.S. Cuenca Neuquina-Mendocina (1977) Revista De La Asociación Geológica Argentina, 32, pp. 248-264
  • Leanza, H.A., Marchese, H.G., Riggi, J.C., Estratigrafía del Grupo Mendoza con especial referencia a la Formación Vaca Muerta entre los Paralelos 35º y 40º l.S. Cuenca Neuquina-Mendocina (1977) Revista De La Asociación Geológica Argentina, 32, pp. 190-208
  • Legarreta, L., Gulisano, C.A., Análisis estratigráfico de la Cuenca Neuquina (Triási-co Superior-Terciario Inferior) (1989) Cuencas Sedimentarias Argentinas. Serie Correlación Geológica, 6, pp. 221-243. , Chebli, G.A. and Spalletti, L.A. (eds.), San Miguel de Tucumán
  • Legarreta, L., Uliana, M.A., Jurassic– Cretaceous Marine Oscillations and Geo-metry of Back Arc Basin, Central Argentina Andes (1991) Sea Level Changes at Active Plate Margins: Process and Product. International Association of Sedimentologists, 12, pp. 429-450. , McDonald, D.I.M. (ed.), Special Publication, Oxford
  • Legarreta, L., Uliana, M.A., The Jurassic succession in west central Argentina: Stratal patterns, sequences, and paleogeographic evolution (1996) Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 120, pp. 303-330
  • Lescano, M.A., Concheyro, A., Nanofósiles calcáreos de la Formación Agrio (Cretácico Inferior) en el sector sudocciden-tal de la Cuenca Neuquina (2009) Argentina. Ameghiniana, 46, pp. 73-94
  • Lescano, M.A., Concheyro, A., Nano-cónidos del Grupo Mendoza (Cretácico Infe-rior) en la Provincia del Neuquén, República Argentina: Taxonomía, Cronoestratigrafía e Implicancias Paleogeográficas (2014) Ameghiniana, 51, pp. 466-499
  • Manceda, R., Figueroa, D., La inversión del rift mesozoico de la faja fallada y plegada de Malargüe (1993) Provincia De Mendoza. 12º Congreso Geológico Argentino Y 2º Congreso De Exploración De Hidrocarburos, Actas, 3, pp. 219-232. , Mendoza
  • Mitchum, R.M., Uliana, M., Seismic stratigraphy of carbonate depositional sequences, Upper Jurassic-Lower Cretaceous, Neuquén Basin, Argentina (1985) Seismic Stratigraphy 2. an Integrated Approach to Hydrocarbon Analysis. AAPG Memoir, 39, pp. 255-283. , Berg, B.R. and Woolverton, D.G. (eds.), Tulsa
  • Musacchio, E.A., Microfauna del Jurásico y Cretácico Inferior (1978) Geología Y Recursos Naturales Del Neuquén. Relatorio VII Congreso Geológico Argentino, pp. 147-163. , Buenos Aires
  • Nowak, W., Stomiosferidy warstw cieszy-nskich (Kimeryd-hoteryw) polskiego Slaska cieszynskiego i ich znaczenie stratygraficz-ne (1968) Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 38, pp. 275-327
  • Ogg, J.G., Hinnov, L.A., The Jurassic Period (2012) The Geologic Time Scale, pp. 731-792. , Gradstein, F.M., Ogg, J.G., Schmitz, M.D. and Ogg, G.M. (eds.), Elsevier, Oxford
  • Ogg, J.G., Ogg, G.M., Gradstein, F.M., (2016) A Concise Geologic Time Scale, p. 243. , Elsevier, Amsterdam
  • Pardo-Igúzquiza, E., Rodríguez-Tovar, F., POWGRAF 2: A program for graphical spectral analysis in cyclostratigraphy (2004) Computers and Geosciences, 30, pp. 533-542
  • Ramos, V.A., The tectonic regime along the Andes: Present-day and Mesozoic regimes (2010) Geological Journal, 45, pp. 2-25
  • Ramos, V.A., Folguera, A., Tectonic evolution of the Andes of Neuquén: Constraints derived from the magmatic arc and Fo-reland deformation (2005) The Neuquén Basin, Argentina: A Case Study in Sequence Stratigraphy and Basin Dynamics, 252, pp. 15-35. , Veiga, G.D., Spalletti, L.A., Howell, J.A. and Schwarz, E. (eds.), Geological Society of London, Special Publications, London
  • Reháková, D., Calcareous dinoflagellate and calpionellid bioevents versus sea-level fluctuations recorded in the West-Carpa-thian (Late Jurassic/Early Cretaceous) pelagic environments (2000) Geologica Carpathica, 51, pp. 229-243
  • Reháková, D., Evolution and distribution of the Late Jurassic and early Cretaceous calcareous dinoflagellates recorded in the Western Carpathians pelagic carbonate facies (2000) Mineralia Slovaca, 32, pp. 79-88
  • Řehánek, J., Valuable species of cadosinids and stomiosphaerids for determination of the Jurassic-Cretaceous boundary (Ver-tical distribution, biozonation) (1992) Scripta, 22, pp. 117-122
  • Remane, J., The Jurassic-Cretaceous boundary: Problems of definition and procedure (1991) Cretaceous Research, 12, pp. 447-453
  • Riccardi, A.C., The marine Jurassic of Argentina: A biostratigraphic framework (2008) Episodes, 31, pp. 326-335
  • Riccardi, A., Remarks on the Tithonian– Berriasian ammonite biostratigraphy of west central Argentina (2015) Volumina Jurassica, 13, pp. 23-52
  • Scasso, R.A., Concheyro, A., Nanofó-siles calcáreos, duración y origen de ciclos caliza-marga (Jurásico tardío de la Cuenca Neuquina) (1999) Revista De La Asociación Geológica Argentina, 54, pp. 290-297
  • Scasso, R.A., Alonso, S.M., Lanés, S., Villar, H.J., Lippai, H., Geochemistry and petrology of a Middle Tithonian limes-tone-marl rhythmite in the Neuquén Basin, Argentina: Depositional and burial history (2005) The Neuquén Basin, Argentina: A Case Study in Sequence Stratigraphy and Basin Dynamics. Geological Society of London, 252, pp. 207-229. , Veiga, G.D., Spalletti, L.A., Howell, J.A. and Schwarz, E. (eds.), Special Publication, London
  • Schwarzacher, W., Cyclostratigraphy and the Milankovitch theory (1993) Developments in Sedimentology, 52, p. 224. , Amsterdam
  • Strasser, A., Hillgärtner, H., Pasquier, J.B., Cyclostratigraphic timing of sedimentary processes: An example from the Berriasian of the Swiss and French Jura Mountains (2004) Cyclostratigraphy: Approaches and Case Histories, 81, pp. 135-151. , D’Argenio, B., Fischer, A.G., Premoli Silva, I., Weissert, H. and Ferreri, V. (eds.), Society of Economic Paleontologists and Mineralogists, Special Publication
  • Uliana, M.A., Legarreta, L., Hydrocarbons habitat in a Triassic-to-Cretaceous Sub-Andean setting: Neuquén Basin, Argentina (1993) Journal of Petroleum Geology, 16, pp. 397-420
  • Vennari, V.V., Tithonian ammonoids (Cephalopoda, Ammonoidea) from the Vaca Muerta Formation, Neuquén Basin, West-Central Argentina (2016) Palaeontographica, Abt. A: Palaeozoology – Stratigraphy, 306, pp. 85-165
  • Vennari, V.V., Lescano, M., Naipauer, M., Aguirre-Urreta, B., Concheyro, A., Schaltegger, U., Armstrong, R., Ramos, V.A., New constraints on the Jurassic-Cretaceous boundary in the High Andes using high-precision U-Pb data (2014) Gondwana Research, 26, pp. 374-385
  • Vennari, V.V., Lescano, M., Aguirre-Urreta, B., Concheyro, A., Fantín, M., Vallejos, M.D., Depine, G., Ambrosio, A., Avances en la Bioestratigrafía de alta resolución de la Formación Vaca Muerta: Amonites y nanofósiles calcáreos integrando datos de subsuelo y afloramientos (2017) XX Congreso Geológico Argentino, Actas Simposio Geología De Vaca Muerta, pp. 168-172. , San Miguel de Tucumán
  • Vergani, G.D., Tankard, A.J., Belotti, H.J., Welkink, H.J., Tectonic evolution and paleogeography of the Neuquén Basin, Argentina (1995) Petroleum Basins of South America, 62, pp. 383-402. , Tankard, A.J., Suarez Soruco, R. and Welsink, H.J. (eds.), AAPG Memoir, Tulsa
  • Wimbledon, W.A.P., The Jurassic-Cretaceous boundary: An age-old correlative enigma (2008) Episodes, 31, pp. 423-428
  • Wimbledon, W.A.P., Developments with fixing a Tithonian/Berriasian (J/K) boundary (2017) Volumina Jurassica, 15, pp. 181-186
  • Zeiss, A., Leanza, H.A., Upper Jurassic (Tithonian) ammonites from the lithographic limestones of the Zapala region, Neuquén Basin, Argentina (2010) Beringeria, 41, pp. 23-74

Citas:

---------- APA ----------
Kietzmann, D.A., Iglesia Llanos, M.P., Ivanova, D.K., Kohan Martínez, M. & Sturlesi, M.A. (2018) . Toward a multidisciplinary chronostratigraphic calibration of the Jurassic-Cretaceous transition in the Neuquén Basin . Revista de la Asociacion Geologica Argentina, 75(2), 175-187.
Recuperado de https://bibliotecadigital.exactas.uba.ar/collection/paper/document/paper_00044822_v75_n2_p175_Kietzmann [ ]
---------- CHICAGO ----------
Kietzmann, D.A., Iglesia Llanos, M.P., Ivanova, D.K., Kohan Martínez, M., Sturlesi, M.A. "Toward a multidisciplinary chronostratigraphic calibration of the Jurassic-Cretaceous transition in the Neuquén Basin " . Revista de la Asociacion Geologica Argentina 75, no. 2 (2018) : 175-187.
Recuperado de https://bibliotecadigital.exactas.uba.ar/collection/paper/document/paper_00044822_v75_n2_p175_Kietzmann [ ]
---------- MLA ----------
Kietzmann, D.A., Iglesia Llanos, M.P., Ivanova, D.K., Kohan Martínez, M., Sturlesi, M.A. "Toward a multidisciplinary chronostratigraphic calibration of the Jurassic-Cretaceous transition in the Neuquén Basin " . Revista de la Asociacion Geologica Argentina, vol. 75, no. 2, 2018, pp. 175-187.
Recuperado de https://bibliotecadigital.exactas.uba.ar/collection/paper/document/paper_00044822_v75_n2_p175_Kietzmann [ ]
---------- VANCOUVER ----------
Kietzmann, D.A., Iglesia Llanos, M.P., Ivanova, D.K., Kohan Martínez, M., Sturlesi, M.A. Toward a multidisciplinary chronostratigraphic calibration of the Jurassic-Cretaceous transition in the Neuquén Basin . Rev. Asoc. Geol. Argent. 2018;75(2):175-187.
Available from: https://bibliotecadigital.exactas.uba.ar/collection/paper/document/paper_00044822_v75_n2_p175_Kietzmann [ ]